08-16. 05. 2012
İstanbul marinaları bizi güneye gönderiyor; izledikleri fiyat politikalarıyla. Kendilerine müteşekkiriz; böylece, Mergus yeni yerler görecek, biz de doğru dürüst bir denize girme olanağı bulacağız. Tanışacağımız yeni yüzler de cabası; o yüzleri internetten tanıyor olsak da, yüzyüze olmanın sıcaklığını hissetmek başka.
Bundan önce, kendi teknemiz Mergus’ta, Çelen ile birlikte yaptığımız en uzun yolculuk, Paşalimanı’ndan Pendik’e geliş seyriydi. Sonu iri dalgalı ve kuvvetli rüzgarlı bir gece seyriyle biten 16 saatlik bu deneyim, bize kendimizi sınama olanağını vermişti. Demek ki, darda kalırsak, günde 16 saat gidebiliyor ve gece seyri yapabiliyorduk. 1,5 metrelik dalgaların da ne olduğunu kavrmıştık; daha önce sadece hava raporlarından bir ölçü olarak dinlediğimiz “Marmara’da bir ila birbuçuk metre .....” sözü, artık bize teknenin sallantı derecesini, dalgayı karşılamamız gereken açıyı, teknenin azalan hızını ve tüm bunların neden olduğu bedensel ve zihni bir yorgunluğu anlatıyordu.
Mergus ile tüm deneyimlerimizi Çelen ile birlikte yaşamıştık. En az bir hafta sürecek bu yolculuğa da birlikte çıkacaktık. Ama yelken ile ancak son bir kaç aydır yakından ilgilenmeye başlayan 30 yıllık arkadaşımız Mustafa Erk, böyle bir yolculuğa katılmakta istekli görününce çok mutlu olduk. İlgi duyduğu konuları hızla öğrenmeye eğilimli ve teknik konulara yatkın kafa yapısı ve deneyimiyle, sakin mizacı birleşince iyi bir yol arkadaşı olacağına kesin gözüyle bakıyorduk. Pendik çevresindeki bir kaç seyrimize katılıp, denizcilik ve yelken konusunda temel bir alt yapı da oluşturmuş, sorumlulukları hemen paylaşmaya başlamıştı. Kısacası teknede sadece “misafir” olarak bulunanlardan değildi.
Bir kaç gün çalışıp, yol üzerindeki barınacak yerlerin listesini çıkardıktan sonra ana rotayı belirledim.
Gecelemeyi öngördüğüm belli başlı noktalar: Mürefte, Bozcaada, Ayvalık/Çıplakada, Çeşme/Karaada, Teos. Arada sığınılabilecek vaya gerek görürsek kalınabilecek limanları da, koordinatları ve belli başlı özellikleri ile listeledim ve üç sayfalık bu dökümü, Sadun Boro’nun Vira Demir’inin arasına yerleştirdim.
WEST İSTANBUL MARİNA
West İstanbul Marina’yı görmeyi de aklıma koymuştum; nasıl olsa önünden geçecektik. Marina yönetimi ile önceden haberleştim, Gezgin Korsan grubu olarak daha önce düzenleme sözünü verdiğimiz ama gerçekleştiremediğimiz toplu hafta sonu ziyaretini anımsatınca, bizi bir gece misafir edeceklerini söylediler. Kendilerine müteşekkiriz.
 |
Mergus, West İstanbul'da
|
West İstanbul Marina’yı görmeyi de aklıma koymuştum; nasıl olsa önünden geçecektik. Marina yönetimi ile önceden haberleştim, Gezgin Korsan grubu olarak daha önce düzenleme sözünü verdiğimiz ama gerçekleştiremediğimiz toplu hafta sonu ziyaretini anımsatınca, bizi bir gece misafir edeceklerini söylediler. Kendilerine müteşekkiriz.
Mayısın sekizinde, Pendik’ten saat 10.00’da palamarları çözüp -Kartal’dan Adalar istikametine giden iki koca dolmuş/gezi motorunun bizi iki yandan sıkıştırmasını saymazsak- rahat bir seyirle Avcılar kıyısına ulaştık.
 |
Arkada Ambarlı limanı, önde West'in çekek alanı
|
Pantonlar her tür hizmeti verecek biçimde tamamlanmış. Panton kenarları boyunca giden lastik tampon bantlar, Pendik’te yöneticilere zaman zaman iletip gerçekleştiğini göremediğim bir standart. Denizde 70 kadar irili ufaklı tekne var. Karada da bir o kadar. Kara parkı çok özenle düzenlenmiş, yeterli sıklıkta servis üniteleri, ayarlanabilir destek sistemleri, isteyenlere sağlanan metal ve ayarlanabilir çalışma iskeleleri ile Fenerbahçe ve Pendik’te göremediğimiz bir kaliteye sahip.
Ancak inşaatlar henüz bitmemiş, bu nedenle büyük ve tozlu bir şantiye görünümünde; sosyal ve ticari tesislerin yapımı, çevre düzenleme çalışmaları sürüyor, deniz dibi taramalar da limanın batı ucunda tamamlanmaya çalışılıyor. Pantonlar ve çekek yerleri limanın doğu tarafında. Bitişikteki ticari liman 24 saat çalışıyor ve öylesine aydınlatılıyor ki, West İstanbul’un ayrıca saha aydınlatması yapmasına gerek kalmıyor. Vinçlerin hareketini haber veren sirenler, her an bir yangın çıktığını ya da polisiye bir olay yaşanmakta olduğunu haber verir gibi. Ama yol yorgunu olunca kolayca uyunuyor.
 |
Mendireğin yeşillenmekte oluşu hoş bir sürpriz
|
Marinanın arka yamacı, leblebi gibi dizilmiş tek tip evlerle kaplı; günün birinde o yapılar ağaçlar arasında kaybolursa, ön plandaki marina, son zamanların modası “Selçuk-Osmanlı kırması” mimarisi ile daha ilginç bir görünüme kavuşacak.
EREGLİ İLE TEKİRDAĞ ARASINDA KARARSIZ ROTA
West İstanbul’dan 9 Mayıs sabahı gün ağrırken yola çıktığımızda, rahatsız edici dalgalar, bir bütün gün yol yapmamızın olanaksızlığını bize söyleyip duruyordu; biz de Mürefte ve Ereğli rotalarının açıortayında “kararlı" bir biçimde gidip, dalgalardaki gelişmelere göre nihai yönelmeyi yapmaya karar verdik. Rüzgarın bir artıp bir azalan kararsız hızı, yelkenlerin yanısıra motoru da çalıştırmamıza neden oldu, hızımızı sabit tutmaya çalışıyorduk.
Eni-boyu artan ölü dalgalar galip geldi ve rehber kitaplardaki en yakın korunaklı liman olan Ereğli’ye yöneldik. Niyetimiz, koyun kuzeyine demirlemekti. Ancak Mergus, koya yerleşmiş doğal gaz kokusuna çarpar çarpmaz geri döndü; bu koku, çocukluğumda denize girdiğimiz Tütünçiftlik’te petrol arıtma tesisi kurulduktan sonraki havayı anımsattı; bir daha İzmit çevresinde denize girememiştik. Ama bu arada farkettik ki, Ereğli körfezinin kuzeyi sadece su çekimi bir metreden az olan tekneler için poyraza karşı korunaklı olabiliyor.
Aynı hızla Adaardı Burnu’nu açıktan dönüp Tekirdağ’a yöneldik. Burnun güneyinde, Örencik Kayası’na gelmeden önce, Martas iskelesinin batısı, kısa süreli demirlemeler için korunaklı gibi göründü. Tam bu sırada Zafer Dedeoğlu arayıp hal hatır sordu. Daha sonra da Tekirdağ’daki Gezgin Korsan Kemal Bey aramış; ama yelken ve dalga ile boğuştuğum bir sıraya denk gelmiş olmalı ki, duyamadım; akşam üzeri bağlandığımızı da öğrenmiş olarak yeniden aradı ve gereksinimimiz olup olmadığını sordu.
Tekirdağ’ın marina harabesine girdiğimizde rahat bir nefes aldık ve ortadaki boşlukta daireler çizerek hem kendimize gelmeye, hem de çevremizi algılamaya çalıştık. İki bağlanma olanağı görünüyordu; biri kuzey rıhtımında çekek yeri olarak düşünülmüş girintinin yanına aborda olmak, öteki ise batıdaki tali mendireğe kıçtan kara bağlanmak. Birinci seçenekte yaşlı bir adamcağız, ikincisinde ise oradaki bağlı teknelerin sahipleri bize el ediyordu. Sahipli görünen kıçtankara olanağını ilk aşamada reddedip, yaşlı (yani biz yaşlardaki) adamın yardımıyla rıhtıma aborda olduk. Aynı anda, kızı az erkeği bol, ergenlik çağında bir grup geldi ve oğlanlar soyunup akrobatik hareketlerle suya atlayarak kız arkadaşlarından puan toplama yarışına girdiler. Ancak atladıkları suyun kıvamı ortalama bir kent kanalizasyonu görünümünde idi. Çocuklara “hasta olacksınız” dedim; “yok amca, biz üşümüyoruz” dediler.
Bu arada sürekli uyaran elektroniklere güvenmeyip, suyun derinliğini bir de iskandil ile ölçünce biraz endişelendik, iki ölçü aynıydı: rıhtımın dibindeki derinlik ancak iki buçuk metre ve bu ölçü Mergus’un su çekiminden sadece 45 cm fazla. Yani herhangi bir seviye oynaması sorun yaratabilirdi. Bunun üzerine ikinci seçeneği karadan gidip denetlemeye karar verdim; oradaki tekne sahipleri, kıçtan kara bağlanmada su seviyelerinin bir sorun yaratmadığını söylediler. Biz de palamarları çözüp batı rıhtımına yöneldik. Karşıdan esen poyraz rüzgarı altında, demir atıp tornistanla daracık bir yere bağlanmada sorun yaşadığımızı gören Tekirdağlı amatör denizciler, “halat atın biz sizi çekelim, sonra sizin demirinizi kayık ile götürüp atarız” dediler. Halatı onlara verebilmek için zaten bağlanacağımız yere kıçtan iyice yanaşmak zorunda kaldık, ama onlar da bu arada bizim acemiliklerimizle epeyce eğlenme olanağını buldular. Yardımlarına müteşekkiriz.
Kıçtankara bağlandığımız yerin teknesi bir gün sonra denize ineceği için bizim bir geceliğine bağlanmamızın sakıncası yokmuş. Yer değiştirmemiz iyi oldu, hem su-elektrik sağlayabildik, hem de ayak altı bir yerde kalmamış olduk; çünkü kuzey rıhtımı, insanların arabalarıyla gelip denizi seyrettikleri bir geniş beton düzlüğün kıyısıydı.
Sancağımızda bağlı Saki yelkenlisinin sahibi Fuat Bey, kısa süre önce, teknesi ile bir yıllığına, Teos’tan Tekirdağ’a anne-baba evine gelmiş. Sonra yine İzmir’e dönecekmiş; uzun yıllardır orada yaşıyormuş.
Marina olamamış liman ile kimsenin ilgilenmediğinden yakınıyor, buradaki tekne sahipleri. Denizin altı da üstü de temizlikten uzak. Su ve elektriği belediye bedava veriyormuş ama gerisi yok. “Neden bir kooperatif kurup buranın sorumluluğunu üstlenmiyorsunuz?” gibi saçma bir soru sormaktan kendimi alamıyorum. Burada duyduğum üzüntünün daha beterini, birkaç yıl önce, Avşa’daki terkedilmiş marina kalıntısını görünce de duymuştum.
Seyir yorgunluğunun üzerine, bir de demir atıp bağlanma maceramız da eklenince, yorgunluğu gidermek üzere limanın ardındaki yamaçta gözümüze çarpan “Marina Kafe”ye çöküyoruz; marina tamamlanamamış, ama kafe’si hazır. Genç ve nazik bir grubun hizmet verdiği kafede yediğimiz tostlar ve içtiğimiz çaylar ziyafet gibi geliyor bize. Kafenin bitişiğindeki lunaparktaki kayık salıncaklara baktıkça, geride bıraktığımız günü yeniden anımsıyoruz ve sonunda böyle bir limana bağlanabildiğimize şükrediyoruz.
Bacaklarımız açılsın diye kent merkezine yürüyoruz. Yolda belediye otoparkının görevlilerine “yakında nerede gazete satılır?” diye soruyoruz, aldığımız yanıt “nasıl yani?”. Ancak “okumak için” deyince, biraz şaşırmış olarak “bayilerde” yanıtını alıyoruz. Demek ki bu kentte gazete kasaplarda satılmıyor.
Limandan kente yürürken içinden geçtiğimiz parkta, Namık Kemal ve Prens Rakotzi’nin heykellerini ziyaret ediyoruz. Macarlar’ın, Rakotzi anısına yapıp parka armağan ettikleri ahşap heykellerle ilgilenen gençleri görmek, heykellerin kendisinden daha ilginç geliyor; bu ne cesaret!
Üniversitenin bu orta boy kentlere en önemli katkısı belki de kent dışından ve farklı kültürden gelen gençleri konuk ediyor oluşu; niyeti olanlarda bir tür hoşgörü tavrının gelişmesine yol açıyor. Burada da taşkınlık yapmadan birlikte vakit geçiren kızlı erkekli çok sayıda grupla karşılaşıyoruz, akşamın çökmekte olduğu bu saatte.
Kıyı boyunca, tıka basa dolu balıkçı barınağını geçip, denizin dövdüğü rıhtım boyunca yürüyoruz; dalgalar kentin kanalizasyonunun gönderdiklerini rıhtımda yürüyen yayalara iade ediyor; kokusu ile birlikte.
West İstanbul’dan 9 Mayıs sabahı gün ağrırken yola çıktığımızda, rahatsız edici dalgalar, bir bütün gün yol yapmamızın olanaksızlığını bize söyleyip duruyordu; biz de Mürefte ve Ereğli rotalarının açıortayında “kararlı" bir biçimde gidip, dalgalardaki gelişmelere göre nihai yönelmeyi yapmaya karar verdik. Rüzgarın bir artıp bir azalan kararsız hızı, yelkenlerin yanısıra motoru da çalıştırmamıza neden oldu, hızımızı sabit tutmaya çalışıyorduk.
Eni-boyu artan ölü dalgalar galip geldi ve rehber kitaplardaki en yakın korunaklı liman olan Ereğli’ye yöneldik. Niyetimiz, koyun kuzeyine demirlemekti. Ancak Mergus, koya yerleşmiş doğal gaz kokusuna çarpar çarpmaz geri döndü; bu koku, çocukluğumda denize girdiğimiz Tütünçiftlik’te petrol arıtma tesisi kurulduktan sonraki havayı anımsattı; bir daha İzmit çevresinde denize girememiştik. Ama bu arada farkettik ki, Ereğli körfezinin kuzeyi sadece su çekimi bir metreden az olan tekneler için poyraza karşı korunaklı olabiliyor.
Aynı hızla Adaardı Burnu’nu açıktan dönüp Tekirdağ’a yöneldik. Burnun güneyinde, Örencik Kayası’na gelmeden önce, Martas iskelesinin batısı, kısa süreli demirlemeler için korunaklı gibi göründü. Tam bu sırada Zafer Dedeoğlu arayıp hal hatır sordu. Daha sonra da Tekirdağ’daki Gezgin Korsan Kemal Bey aramış; ama yelken ve dalga ile boğuştuğum bir sıraya denk gelmiş olmalı ki, duyamadım; akşam üzeri bağlandığımızı da öğrenmiş olarak yeniden aradı ve gereksinimimiz olup olmadığını sordu.
Tekirdağ’ın marina harabesine girdiğimizde rahat bir nefes aldık ve ortadaki boşlukta daireler çizerek hem kendimize gelmeye, hem de çevremizi algılamaya çalıştık. İki bağlanma olanağı görünüyordu; biri kuzey rıhtımında çekek yeri olarak düşünülmüş girintinin yanına aborda olmak, öteki ise batıdaki tali mendireğe kıçtan kara bağlanmak. Birinci seçenekte yaşlı bir adamcağız, ikincisinde ise oradaki bağlı teknelerin sahipleri bize el ediyordu. Sahipli görünen kıçtankara olanağını ilk aşamada reddedip, yaşlı (yani biz yaşlardaki) adamın yardımıyla rıhtıma aborda olduk. Aynı anda, kızı az erkeği bol, ergenlik çağında bir grup geldi ve oğlanlar soyunup akrobatik hareketlerle suya atlayarak kız arkadaşlarından puan toplama yarışına girdiler. Ancak atladıkları suyun kıvamı ortalama bir kent kanalizasyonu görünümünde idi. Çocuklara “hasta olacksınız” dedim; “yok amca, biz üşümüyoruz” dediler.
Bu arada sürekli uyaran elektroniklere güvenmeyip, suyun derinliğini bir de iskandil ile ölçünce biraz endişelendik, iki ölçü aynıydı: rıhtımın dibindeki derinlik ancak iki buçuk metre ve bu ölçü Mergus’un su çekiminden sadece 45 cm fazla. Yani herhangi bir seviye oynaması sorun yaratabilirdi. Bunun üzerine ikinci seçeneği karadan gidip denetlemeye karar verdim; oradaki tekne sahipleri, kıçtan kara bağlanmada su seviyelerinin bir sorun yaratmadığını söylediler. Biz de palamarları çözüp batı rıhtımına yöneldik. Karşıdan esen poyraz rüzgarı altında, demir atıp tornistanla daracık bir yere bağlanmada sorun yaşadığımızı gören Tekirdağlı amatör denizciler, “halat atın biz sizi çekelim, sonra sizin demirinizi kayık ile götürüp atarız” dediler. Halatı onlara verebilmek için zaten bağlanacağımız yere kıçtan iyice yanaşmak zorunda kaldık, ama onlar da bu arada bizim acemiliklerimizle epeyce eğlenme olanağını buldular. Yardımlarına müteşekkiriz.
Kıçtankara bağlandığımız yerin teknesi bir gün sonra denize ineceği için bizim bir geceliğine bağlanmamızın sakıncası yokmuş. Yer değiştirmemiz iyi oldu, hem su-elektrik sağlayabildik, hem de ayak altı bir yerde kalmamış olduk; çünkü kuzey rıhtımı, insanların arabalarıyla gelip denizi seyrettikleri bir geniş beton düzlüğün kıyısıydı.
Marina olamamış liman ile kimsenin ilgilenmediğinden yakınıyor, buradaki tekne sahipleri. Denizin altı da üstü de temizlikten uzak. Su ve elektriği belediye bedava veriyormuş ama gerisi yok. “Neden bir kooperatif kurup buranın sorumluluğunu üstlenmiyorsunuz?” gibi saçma bir soru sormaktan kendimi alamıyorum. Burada duyduğum üzüntünün daha beterini, birkaç yıl önce, Avşa’daki terkedilmiş marina kalıntısını görünce de duymuştum.
Seyir yorgunluğunun üzerine, bir de demir atıp bağlanma maceramız da eklenince, yorgunluğu gidermek üzere limanın ardındaki yamaçta gözümüze çarpan “Marina Kafe”ye çöküyoruz; marina tamamlanamamış, ama kafe’si hazır. Genç ve nazik bir grubun hizmet verdiği kafede yediğimiz tostlar ve içtiğimiz çaylar ziyafet gibi geliyor bize. Kafenin bitişiğindeki lunaparktaki kayık salıncaklara baktıkça, geride bıraktığımız günü yeniden anımsıyoruz ve sonunda böyle bir limana bağlanabildiğimize şükrediyoruz.
Bacaklarımız açılsın diye kent merkezine yürüyoruz. Yolda belediye otoparkının görevlilerine “yakında nerede gazete satılır?” diye soruyoruz, aldığımız yanıt “nasıl yani?”. Ancak “okumak için” deyince, biraz şaşırmış olarak “bayilerde” yanıtını alıyoruz. Demek ki bu kentte gazete kasaplarda satılmıyor.
 |
Macarların yaptığı ahşap heykeller
|
Üniversitenin bu orta boy kentlere en önemli katkısı belki de kent dışından ve farklı kültürden gelen gençleri konuk ediyor oluşu; niyeti olanlarda bir tür hoşgörü tavrının gelişmesine yol açıyor. Burada da taşkınlık yapmadan birlikte vakit geçiren kızlı erkekli çok sayıda grupla karşılaşıyoruz, akşamın çökmekte olduğu bu saatte.
 |
Tekirdağ balıkçı barınağı tamamen dolu
|
Kıyı boyunca, tıka basa dolu balıkçı barınağını geçip, denizin dövdüğü rıhtım boyunca yürüyoruz; dalgalar kentin kanalizasyonunun gönderdiklerini rıhtımda yürüyen yayalara iade ediyor; kokusu ile birlikte.
Tekneye dönüp havuzlukta biraz oturmayı denedik. Yandaki teknelere cipleri ile gelenler oldu ve farları gözümüzü oydu. Uyardığımızda “şimdi kapanacak” yanıtını aldık, büyük olasılıkla biraz müstehzi bir ifade bu yanıta eşlik etti; farlar meğer gecikerek otomatik kapanan türdenmiş; ne teknoloji, ne medeniyet.
Ama, gecenin ilerleyen saatlerinde mendireğin üzerinden gelen güzel bir ut sesi ve hafif sesle söylenen hoş bir şarkı, ninni gibi hemen uyumama yardımcı oluyor. Sabah ezan sesinin hemen ardından daha kimse namazını bile kılamadan, limandaki bir tekneden yayılan arabesk bir müzik ise, bozuk çalınan bir kalk borusu gibi etki ediyor. Bize uyar: kalk ve hemen kaç.
Gün ağarırken palamarları çözüp demiri aldık. Aldık almasına da, demirimiz, ucunda asılı yüz kiloluk döküntü ile su yüzüne çıktı; Mergus bu haliyle deniz dibi tarayan iş makinalarını andırıyordu. Büyük bir naylon, içi, çöp, çamur ve midyeciklerle dolu, etrafı kalın lifli yosunlarla sarılmış bir yumak. Bu mahluku demirden sıyırmak yarım saatimizi aldı, denizi bu duruma getirenler de hayır dualarımızı. Naylon kısmını denize geri gönderemeyince paketleyip yanımıza aldık; ilk uğrağımızda çöpe atmak üzere; orada da çöplerle birlikte yeniden denize atılır ve böylece naylonun yaşam döngüsü tamamlanmış olur.
MÜREFTE MOLASI
Yola çıkalı henüz 85 mil oldu, bu ne molası denebilir. Aslında “dalga molası” desek yerinde olur.
Gerçek şu ki, Tekirdağ’dan 10 Mayıs sabahı demiri ve beraberindekileri alırken niyetimiz Çanakkale’ye kadar gitmekti. Ama hava raporlarında 80 cm görünen dalgaların gerçekte 1,5 metreye çıktığı bir denizde 4 saat yolculuk yapınca, “ne diye bu eziyeti çekiyoruz, işte Mürefte şuracıkta” deyip balıkçı barınağına yöneldik. O anda bir tekne limandan çıktı ve hemen cenovasını açıp Güneybatı’ya yöneldi. İçimden “gerçek denizciler” diye geçirdim; ancak iki gün sonra Bozcaada’da teknenin kaptanından, o gün Çanakkale’ye nasıl zorlukla ulaştıklarını dinleyince, biraz rahatına düşkünlük de sayılsa, benim kararımın yerinde olduğu kanısına vardım.
Barınağa GB’ya açık ağzından girdiğimizde KB rıhtımında el eden iki kişi gördük ve onların da yardımıyla, daha önce aborda olmuş 5-6 teknenin arasındaki boşluğa yerleştik. Bu kez derinlik konusunda fazla müşkülpesent davranmadım, Çelen'in bütün itirazına karşın 205 cm’lik salmayı, derinlik göstergesinin rıhtım kıyısındaki 180 cm uyarısına uydurduk. Gece uyurken duyduğum kimi sesleri salmanın dibe vurma sesine benzettimse de tekne yatay kalmayı başardı. Mergus’un Yalova’da pırıl pırıl cilalanmış bordasını, ilk anda beton rıhtıma eşit aralıklarla asılmış araba lastiklerinin siyah tacizine maruz bıraktık; lastikler benim usturmaçalardan daha şişmandı. Daha sonra bir “ara çözümle” yükü kendi usturmaçalarıma verdimse de, bu kez rıhtımın bilmem kaç numara zımpara olan beton yüzeyi, usturmaçaların canına okudu; arada kalan araba lastiği nedeniyle, usturmaça koruma amaçlı taşıdığım tahtayı araya yerleştirme olanağını da bulamadım. Asıl can sıkıcı olan, o betonu döken müteahhite, çakılı dışarı boşalmayan, adam gibi dökülmüş yüksek dozlu bir betonun parasının ödenmiş oluşu; bizim verdiğimiz vergilerden.
Bağlandığımız ana rıhtımda düzgün bir lokanta binası var, ama kapalı. Mendireğin KD duvarı boyunca balıkçıların derme çatma kulübecikleri var. Kuzeyde derme çatma koca bir hangarın içinde bir usta, ahşaptan 16-18 metrelik bir motor yat imal ediyor. “Planları falan var mı? Neye göre yapıyorsun?” diyoruz; duvarda dergilerden kesilmiş gibi bir fotoğrafı gösterip, “işte bitince öyle olacak” diyor. Ne yapacağını soruyoruz bu tekneyi, satacağını söylüyor. Bu arada İtalyanlar’ın kendi yaptığı tekneleri kopya ettiğinden de dem vuruyor. Teknesi de hangarı gibi olacaksa vay alanın haline.
Bağlanmamıza yardımcı olan “görevli” biraz sonra bir form verip doldurmamızı istedi, jandarma içinmiş. Borcumuzu sordum; 40 lira aldı, makbuz vermedi. Derdim makbuz değil, ama daha sonra görüştüğümüz Su Ürünleri Kooperatifi başkanı, yatlara makbuz kesme ve para alma yetkilerinin olmadığını söyledi. Ancak bu arada, liman girişindeki minik binada, her boy teknenin ödemesi gereken ücreti gösteren 2012 tarihli, ayrıntılı bir tarife dikkatimi çekti; 10 metre boy için 26TL yazılıydı. Bu karışık durumu çok da fazla kurcalamanın yararı olmadığına karar verip Mürefte’nin tadını çıkarmaya yöneldik.
İlk işimiz, 3 km uzaktaki Mürefte yerleşmesine yürümek oldu. Yolun iki yanında kır çiçekleri çılgınlar gibi fışkırmıştı. Şaşırtıcı olan,bunların çoğu Ankara baharında gördüğümüz türlerdi ama çevrede aynı zamanda zeytinlikler de vardı. Yürüdüğümüz karayolu boyunca yarısı terkedilmiş ya da hiç oturulmamış, öteki yarısı ise henüz yazlıkçılar gelmediği için insansız siteler dizilmişti. Terkedilmişlerin bile bahçelerinde bin bir türden güller pıtrak gibi açmıştı. Özetle doğa en şenlikli dönemini yaşıyordu, ama insanlar bu düğüne katılmıyorlardı; onlar kuru ot döneminde gelip bunaltıcı sıcağın tadını çıkaracaklardı.
Yolun daha başındyken benim fotoğraf makinem sorun yaratınca, geri kalan günlerdeki fotoğrafları Çelen kendi makinesiyle çekti. Mustafa'nın çektikleri ise bu yazıyı yazarken elimize ulaşmamıştı.
Yol boyunca izlenen terkedilmişlik havası, kente girdiğimizde de sürdü, özellikle kıyı boyunca hiç hareket yoktu; herkes yazın gelmesini bekleyerek kışı geçiriyor anlaşılan; yer yer belediyenin bordür ve kaldırım çalışmaları bir hareket getiriyor yollara. Kentin öbür ucuna yürüyoruz, şarap imalathaneleri ve Kutman ailesinin şarap müzesi. Müzedeki görevli bayan ince ince bilgi verdikten sonra, devletin yabancı şarapları kayıran politikasının yerli üretimi öldürmekte oluşundan, mizahi bir dil ile yakındı. Bu arada Mürefte adının Yunanca “binbir çiçek” anlamı taşıdığını öğrendik.
Limanda WC olmadığı için kent içindeki umumi tuvaleti ziyaret etmeye yeltendiysek de bunun hata olduğunu daha kapısından bakınca anladık; Türkiye’de artık bu sorunun çözüldüğüne ilişkin iyimser görüşümün geçersiz olduğu da böylece ortaya çıktı. Bu vesile ile bir başka sorunun daha farkına vardım: marinalar dışında gecelendiğinde en yetersiz şeyin elektrik ve su olduğunu sanırdım, oysa pis su tankının kapasitesi imiş; Mürefte barınağında bir gün daha kalmaya karar verince ne yapacağımızı şaşırdık.
İkinci gün neden mi kaldık? Hava raporları gök gürültülü sağanaklarla dolu bir gün tanımlayınca, biz de “hazır buradayken zinciri de rıhtıma yayıp işaretleyelim bari” deyip, çarşıdan iki ayrı renk püskürtme boya aldık. Biri kısa sürede tıkandı ve ne yaptıksa açılmadı, öteki ilk katı vurduktan sonra bir daha kurumadı; 6 km’lik yeni bir yürüyüşü de göze alamadık ve iş “olduğu kadar” türünden bitirildi. Ayrıca, at nalının savlosunu yüzer halat ile değiştirdim, demir şamandıramdaki batar halatın yerine yüzer halat bağladım, zincirin karabinalı mapa bağlantısını çözüp araya bir metre kadar bir halat yerleştirdim (çok gerektiğinde bıçakla kesip atabilmek için), seyir fenerlerimin yanıp yanmadığını denetledim. Kısaca uzun zamandır yapamadığım irili ufaklı bir çok işi yapmama yaradı bu olumsuz hava raporu. Yağmur ancak ikindi saatlerinde yağdı; barınak dışındaki dalgayı bilemem. Yalnız, gün ortasında telsizden verilen meteoroloji bülteninde kuzey Ege’de dalga boyu 150-250 cm olarak belirtildi; devam etseydik, Ege’ye çıkıp Bozcaada’ya ulaşmaya çalışacaktık.
Kaldığımız ilk gece, barınağın kırmızı giriş feneri yanmadı; ertesi gece baktık kırmızı yanıyor, yeşilden ses yok; kooperatif başkanı yeşilin daha geç yandığını söyledi ve gerçekten de öyle oldu. Gece barınağa girme niyetinde olanlara duyurulur.
Barınaktaki en vefalı dostumuz, yavruları olduğu anlaşılan sevimli bir köpekti, adı yolktu, sık sık bizi ziyaret edip teknenin yanıbaşında uyukladı. Bir ara, her biri farklı cinsten olan çok sayıdaki yavruyu da görme olanağı bulduk, onlarla birlikte yaşayan bir de kediyi. Kedi aynı zamanda, Kooperatif başkanının karabaş cinsi köpeği Diva ile de çok samimi idi; ama Diva anne köpekten haz etmiyordu.
İlk kez ertesi günün hava raporunu almadan yattım, biliyordum ki çeşitli internet sitelerinden havayı öğrenmeye kalkışırsam, muhakkak bir bahane bulup seyri erteleyeceğim. “Sabahki havaya ve havama göre karar veririm” dedim.
Yola çıkalı henüz 85 mil oldu, bu ne molası denebilir. Aslında “dalga molası” desek yerinde olur.
Gerçek şu ki, Tekirdağ’dan 10 Mayıs sabahı demiri ve beraberindekileri alırken niyetimiz Çanakkale’ye kadar gitmekti. Ama hava raporlarında 80 cm görünen dalgaların gerçekte 1,5 metreye çıktığı bir denizde 4 saat yolculuk yapınca, “ne diye bu eziyeti çekiyoruz, işte Mürefte şuracıkta” deyip balıkçı barınağına yöneldik. O anda bir tekne limandan çıktı ve hemen cenovasını açıp Güneybatı’ya yöneldi. İçimden “gerçek denizciler” diye geçirdim; ancak iki gün sonra Bozcaada’da teknenin kaptanından, o gün Çanakkale’ye nasıl zorlukla ulaştıklarını dinleyince, biraz rahatına düşkünlük de sayılsa, benim kararımın yerinde olduğu kanısına vardım.
Barınağa GB’ya açık ağzından girdiğimizde KB rıhtımında el eden iki kişi gördük ve onların da yardımıyla, daha önce aborda olmuş 5-6 teknenin arasındaki boşluğa yerleştik. Bu kez derinlik konusunda fazla müşkülpesent davranmadım, Çelen'in bütün itirazına karşın 205 cm’lik salmayı, derinlik göstergesinin rıhtım kıyısındaki 180 cm uyarısına uydurduk. Gece uyurken duyduğum kimi sesleri salmanın dibe vurma sesine benzettimse de tekne yatay kalmayı başardı. Mergus’un Yalova’da pırıl pırıl cilalanmış bordasını, ilk anda beton rıhtıma eşit aralıklarla asılmış araba lastiklerinin siyah tacizine maruz bıraktık; lastikler benim usturmaçalardan daha şişmandı. Daha sonra bir “ara çözümle” yükü kendi usturmaçalarıma verdimse de, bu kez rıhtımın bilmem kaç numara zımpara olan beton yüzeyi, usturmaçaların canına okudu; arada kalan araba lastiği nedeniyle, usturmaça koruma amaçlı taşıdığım tahtayı araya yerleştirme olanağını da bulamadım. Asıl can sıkıcı olan, o betonu döken müteahhite, çakılı dışarı boşalmayan, adam gibi dökülmüş yüksek dozlu bir betonun parasının ödenmiş oluşu; bizim verdiğimiz vergilerden.
 |
Mergus Mürefte'de; arkada lokanta binası, rıhtımda ben.
|
Bağlandığımız ana rıhtımda düzgün bir lokanta binası var, ama kapalı. Mendireğin KD duvarı boyunca balıkçıların derme çatma kulübecikleri var. Kuzeyde derme çatma koca bir hangarın içinde bir usta, ahşaptan 16-18 metrelik bir motor yat imal ediyor. “Planları falan var mı? Neye göre yapıyorsun?” diyoruz; duvarda dergilerden kesilmiş gibi bir fotoğrafı gösterip, “işte bitince öyle olacak” diyor. Ne yapacağını soruyoruz bu tekneyi, satacağını söylüyor. Bu arada İtalyanlar’ın kendi yaptığı tekneleri kopya ettiğinden de dem vuruyor. Teknesi de hangarı gibi olacaksa vay alanın haline.
Bağlanmamıza yardımcı olan “görevli” biraz sonra bir form verip doldurmamızı istedi, jandarma içinmiş. Borcumuzu sordum; 40 lira aldı, makbuz vermedi. Derdim makbuz değil, ama daha sonra görüştüğümüz Su Ürünleri Kooperatifi başkanı, yatlara makbuz kesme ve para alma yetkilerinin olmadığını söyledi. Ancak bu arada, liman girişindeki minik binada, her boy teknenin ödemesi gereken ücreti gösteren 2012 tarihli, ayrıntılı bir tarife dikkatimi çekti; 10 metre boy için 26TL yazılıydı. Bu karışık durumu çok da fazla kurcalamanın yararı olmadığına karar verip Mürefte’nin tadını çıkarmaya yöneldik.
 |
Asfaltın kenarındaki çiçek çeşitliliği
|
Yolun daha başındyken benim fotoğraf makinem sorun yaratınca, geri kalan günlerdeki fotoğrafları Çelen kendi makinesiyle çekti. Mustafa'nın çektikleri ise bu yazıyı yazarken elimize ulaşmamıştı.
Yol boyunca izlenen terkedilmişlik havası, kente girdiğimizde de sürdü, özellikle kıyı boyunca hiç hareket yoktu; herkes yazın gelmesini bekleyerek kışı geçiriyor anlaşılan; yer yer belediyenin bordür ve kaldırım çalışmaları bir hareket getiriyor yollara. Kentin öbür ucuna yürüyoruz, şarap imalathaneleri ve Kutman ailesinin şarap müzesi. Müzedeki görevli bayan ince ince bilgi verdikten sonra, devletin yabancı şarapları kayıran politikasının yerli üretimi öldürmekte oluşundan, mizahi bir dil ile yakındı. Bu arada Mürefte adının Yunanca “binbir çiçek” anlamı taşıdığını öğrendik.
 |
| Terkedilmiş bir bahçenin gülleri |
İkinci gün neden mi kaldık? Hava raporları gök gürültülü sağanaklarla dolu bir gün tanımlayınca, biz de “hazır buradayken zinciri de rıhtıma yayıp işaretleyelim bari” deyip, çarşıdan iki ayrı renk püskürtme boya aldık. Biri kısa sürede tıkandı ve ne yaptıksa açılmadı, öteki ilk katı vurduktan sonra bir daha kurumadı; 6 km’lik yeni bir yürüyüşü de göze alamadık ve iş “olduğu kadar” türünden bitirildi. Ayrıca, at nalının savlosunu yüzer halat ile değiştirdim, demir şamandıramdaki batar halatın yerine yüzer halat bağladım, zincirin karabinalı mapa bağlantısını çözüp araya bir metre kadar bir halat yerleştirdim (çok gerektiğinde bıçakla kesip atabilmek için), seyir fenerlerimin yanıp yanmadığını denetledim. Kısaca uzun zamandır yapamadığım irili ufaklı bir çok işi yapmama yaradı bu olumsuz hava raporu. Yağmur ancak ikindi saatlerinde yağdı; barınak dışındaki dalgayı bilemem. Yalnız, gün ortasında telsizden verilen meteoroloji bülteninde kuzey Ege’de dalga boyu 150-250 cm olarak belirtildi; devam etseydik, Ege’ye çıkıp Bozcaada’ya ulaşmaya çalışacaktık.
Kaldığımız ilk gece, barınağın kırmızı giriş feneri yanmadı; ertesi gece baktık kırmızı yanıyor, yeşilden ses yok; kooperatif başkanı yeşilin daha geç yandığını söyledi ve gerçekten de öyle oldu. Gece barınağa girme niyetinde olanlara duyurulur.
Barınaktaki en vefalı dostumuz, yavruları olduğu anlaşılan sevimli bir köpekti, adı yolktu, sık sık bizi ziyaret edip teknenin yanıbaşında uyukladı. Bir ara, her biri farklı cinsten olan çok sayıdaki yavruyu da görme olanağı bulduk, onlarla birlikte yaşayan bir de kediyi. Kedi aynı zamanda, Kooperatif başkanının karabaş cinsi köpeği Diva ile de çok samimi idi; ama Diva anne köpekten haz etmiyordu.
İlk kez ertesi günün hava raporunu almadan yattım, biliyordum ki çeşitli internet sitelerinden havayı öğrenmeye kalkışırsam, muhakkak bir bahane bulup seyri erteleyeceğim. “Sabahki havaya ve havama göre karar veririm” dedim.
BOZCAADA’DA ÇİFTE DÜĞÜN
Mürefte’den 12 Mayıs günü erkenden çıkıp, kıpkırmızı doğan güneşin ilk ışıklarını içimize çektik. Çanakkale Boğazı’na uzanan yolu, Marmara’nın Kuzey kıyılarının içler acısı görünümünü izleyerek “değerlendirdik”; teknede üç mimarız ve bir zamanların mütevazi yerleşmelerinin ve bozulmamış kırlarının 40-50 yıl içinde ne duruma geldiğini görmek herkes gibi bizi de üzüyor. Sanki memleket bizim değil de, buraları talan etmek üzere gelmiş çekirge sürüleriyiz.
Neyse, beğenmeyen öbür tarafa baksın, sabahın pusunda hafif hafif ortaya çıkan Güney kıyılarının silüetine. Yol boyunca pupamızdan esen rüzgardan yararlanmak için oynadığımız köşe kapmacayı biz kaybettik, ama ilke olarak sabit bir hız tutturup öngördüğüm saatte menzile varma konusunda taviz vermedim. Motor ve akıntının yardımıyla boğazı hızla geçtik.
Kilitbahir’i bordaladıktan yarım saat sonra mızmız poyraz aniden yön değiştirip hızını 25 knota çıkardı ve tekneyi savurdu; parakete 7.3 knot hız gösterirken, GPS hızımız 10.5 knota fırladı; oysa o ana kadar ikisi arasındaki fark boğaz boyunca en çok 2 knota çıkabilmişti. Ardından üzerimizden geçen kara bulutlardan bir yağmur boşandı. Bulutlar Ege’ye doğru hızla yol alıp gözden kayboldu.
Gün boyunca “bu boğazdan gemi geçmiyorsa, İstanbul’a ulaşan gemileri Fatih karadan mı aşırıyor?” sorusunun yanıtı olarak, boğaza girmekte olan bir gemi katarı ile karşılaştık. Bunlara paralel olarak, donanmanın bir olasılıkla tatbikattan dönen gemileri de dizi dizi boğaza girmeye başlayınca, Bozcaada’ya yönelmek üzere gemi yolunu kesmek ustalık isteyen bir manevraya dönüştü.
Saat 17.00’de Bozcada limanına girerken, “bağlanacak yer bulabilecek miyiz?” ve “demir atıp rüzgara karşı tornistan ile kıçtankara yapabilecek miyiz” gibi sorular ile kafamı yormaktaydım. Daha önceki gelişlerimde sorumluluk bende olmadığı için, akşam ışıklarının limana vuruşu, kalenin görünümü gibi estetik konularla ilgilenebiliyordum. Limanın ortasında bir tur atıp çevremi algılamaya çalışırken, kıçtankara olmuş teknelerin arasındaki bir boşlukta, elindeki tonoz halatının ucunu havaya kaldırmış adam dikkatimizi çekti. Liman içine demir atmaktan kurtulmuş olmak ne büyük mutluluk. Kolayca yanaştık ve bağlandık. Yeni tonoz halatı bulmak da ayrıca sevindirici oldu.
Bağlanmamıza ustaca yardım eden adam, doğru dürüst bir teşekkür etmemize fırsat vermeden ortadan kaybolmuştu ki şık giyimli belediye zabıtası Ramazan Bey (kendisine Ramo denmesini tercih ettiğini ima ederek) motoru ile yanıbaşımızda belirip, iş yoğunluğu nedeniyle karşılamaya gelmekte geciktiği için özür diledi. Su ve elektrik alacağımızı da öğrendikten sonra 50 liralık makbuzu kesti. Telefon numarasını verip bir şeye gerek duyarsak arayabileceğimizi söyleyip ayrıldı (544 3501717). İki gündür süren uluslararası yarı maraton etkinlikleri görevlileri epey yormuştu anlaşılan.
Ramazan Bey’den yakıt istasyonunun telefon numarasını (530 9408066) da almayı ihmal etmemiştik ki, Opet giysili bir adamın rıhtımda gezindiğini görüp seslendik. Tankeri de 200 metre ötedeydi. Ancak, aradaki çayhanenin düğün hazırlığı nedeniyle rıhtıma dizdiği sandalyeler yüzünden tankeri getiremeyeceğini söyledi. Bizim ısrarımızla çayhane yönetimine başvurunca, sandalyeler çekildi, biz de yakıt alabildik ve Pendik-Bozcaada arasının 75 litre olduğunu öğrenmiş olduk. Pompacı hortumun ucunu depodan ayırırken biraz dikkatsiz davrandığımı görünce “aman denize damlamasın” diye uyarma gereğini duydu. Dönüp denize baktım, gerçekten içilecek kıvamda idi. Ucu yukarı doğru çevirdim, ama bir kaç damla tekneye düştü, bu kez de “tekneye de damlamasın” demekten kendini alamadı. İş bitince, tankerin arkasındaki yazar kasada fişi kesti, kredi kartı ile ödememizi sağladı, düğün düzenini yeniden rahatsız etmemek için tankeri yakında bir yere park etti. Bozcaada’dan her geçişte, bu yakıt servisinin düzgünlüğüne hep hayran kalmışımdır.
Bozcaada’da uluslararası maratonun hareketliliği henüz canlılığını korurken, çok daha “milli” başka bir olayın, Fenerbahçe-Galatasaray şampiyonluk maçının başlama saatinin yaklaştığını farkettik. İnsanlar evlerin teraslarında, kafelerde, sokaklarda, her yerde gruplar halinde toplanmış, TV ekranlarına kilitlenmiş, tezahürat yaparak bekleşiyorlardı. Bu milleti böyle bir olay çevresinde birleştirmek ve yine aynı olayı kullanarak birbirine kırdırmak ne kadar kolaylaştı.
Maçsız bir lokantada sadece sebzelerden oluşan erken bir akşam yemeği yedikten ve mahalle aralarının sevimli sokaklarında dolaştıktan sonra tekneye yöneldik. Düğün sandalyelerinin arasından geçerken, sadece yaşlı davetlilerin bekleştiklerini farkettik; gençlerden kimse yoktu, gelinle damat dahil herkes maç hala maç izliyordu anlaşılan. Saat 21.00, biz yorgunuz ve yatmamız gerek, ama ya düğün sahiden başlarsa?
Maçın uzatmaları oynanırken, gelinle damadı ve davul zurna ekibini taşıyan bir balıkçı motoru ışıklandırılıp balonlarla ve maytaplarla donatılmış olarak, sandalyelerin dizildiği rıhtıma yaklaşmaya başladı. Arka planda TV ve radyolardan maçı anlatanların ve tezahürat yapanların sesleri bu müziğe eşlik ediyordu. Gelin sahile ayak atarken, karşılama amacıyla, kafedeki müzik düzeninde Özdemir Erdoğan’ın ağır başlı parçalarından biri çalınmaya başladı, davul-zurna ekibi hakimiyeti kaptırmamakta kararlı davranınca, kafedekiler bu kez yüksek tonda bir arabesk ile karşılık verdiler. O andan başlayarak ipin ucu kaçtı ve ben uyuyabilme umudumu yitirdim.
Derken şampiyon olan takımın taraftarları arabalara binip bayraklar sallayarak, bağlandığımız rıhtıma yöneldiler; neyse ki düğün nedeniyle bir noktadan öte geçemediler ve taşkınlık potansiyeli taşıyan maç sonu etkinliğinden kurtulduk; oysa beş dakika önce, “iyi ki rıhtımda düğün varmış” diyebileceğim aklımın ucundan geçmezdi.
Bu rıhtım aslında Bozcaada’nın “piyasa” mekanlarının başında geliyor; aileler, genç gruplar, akşam yemeğinden sonra rıhtımın ucuna kadar yürüyüp, yeni gelen tekneleri ve içindekileri göz ucuyla izleyerek oyalanıyorlar. Çocukluğumun en hoş anlarını İzmit’te böyle bir rıhtımda yaşamış biri olarak, rıhtımı olmayan kentlerin ne kadar şanssız olduklarını düşünmüşümdür hep. Gerçi onlar da, trenin geliş saatlerinde istasyon yolunda yürürler, trenden inen tanıdık tanımadık yolcuları karşılarlar. Ya tren de yoksa?
Derken bitişiğimizdeki motor-yat, şan olsun diye, denizin altını aydınlatan kıç ışıklarını yaktı ve bir anda bir akvaryum çıktı ortaya; kalamardan ahtapota binbir deniz canlısı ışığın çevresinde akrobasi yapmaya başladılar sanki. Evlerinde TV izlemekten usanmış rıhtım ahalisi de böyle canlı bir etkinliği kaçırmadı ve bizim teknenin dibine yığıldı. Birileri koştu bir kepçe getirdi, havada uçar gibi kanatlarını aça kapaya dolaşan kızıl kahve yaratığı denizden alıp, kalamar olduğuna karar verince “ancak yem olur” diyip geri attı.
Gece yarısına doğru, takı merasimi de tamamlanıp, kimin kime ne taktığı ses düzeni ile tüm Bozcaada’ya duyurulduktan sonra sepet havası eşliğinde düğün sona erdi ve biz de uyuyabildik.
Mürefte’den 12 Mayıs günü erkenden çıkıp, kıpkırmızı doğan güneşin ilk ışıklarını içimize çektik. Çanakkale Boğazı’na uzanan yolu, Marmara’nın Kuzey kıyılarının içler acısı görünümünü izleyerek “değerlendirdik”; teknede üç mimarız ve bir zamanların mütevazi yerleşmelerinin ve bozulmamış kırlarının 40-50 yıl içinde ne duruma geldiğini görmek herkes gibi bizi de üzüyor. Sanki memleket bizim değil de, buraları talan etmek üzere gelmiş çekirge sürüleriyiz.
Neyse, beğenmeyen öbür tarafa baksın, sabahın pusunda hafif hafif ortaya çıkan Güney kıyılarının silüetine. Yol boyunca pupamızdan esen rüzgardan yararlanmak için oynadığımız köşe kapmacayı biz kaybettik, ama ilke olarak sabit bir hız tutturup öngördüğüm saatte menzile varma konusunda taviz vermedim. Motor ve akıntının yardımıyla boğazı hızla geçtik.
Kilitbahir’i bordaladıktan yarım saat sonra mızmız poyraz aniden yön değiştirip hızını 25 knota çıkardı ve tekneyi savurdu; parakete 7.3 knot hız gösterirken, GPS hızımız 10.5 knota fırladı; oysa o ana kadar ikisi arasındaki fark boğaz boyunca en çok 2 knota çıkabilmişti. Ardından üzerimizden geçen kara bulutlardan bir yağmur boşandı. Bulutlar Ege’ye doğru hızla yol alıp gözden kayboldu.
Gün boyunca “bu boğazdan gemi geçmiyorsa, İstanbul’a ulaşan gemileri Fatih karadan mı aşırıyor?” sorusunun yanıtı olarak, boğaza girmekte olan bir gemi katarı ile karşılaştık. Bunlara paralel olarak, donanmanın bir olasılıkla tatbikattan dönen gemileri de dizi dizi boğaza girmeye başlayınca, Bozcaada’ya yönelmek üzere gemi yolunu kesmek ustalık isteyen bir manevraya dönüştü.
Saat 17.00’de Bozcada limanına girerken, “bağlanacak yer bulabilecek miyiz?” ve “demir atıp rüzgara karşı tornistan ile kıçtankara yapabilecek miyiz” gibi sorular ile kafamı yormaktaydım. Daha önceki gelişlerimde sorumluluk bende olmadığı için, akşam ışıklarının limana vuruşu, kalenin görünümü gibi estetik konularla ilgilenebiliyordum. Limanın ortasında bir tur atıp çevremi algılamaya çalışırken, kıçtankara olmuş teknelerin arasındaki bir boşlukta, elindeki tonoz halatının ucunu havaya kaldırmış adam dikkatimizi çekti. Liman içine demir atmaktan kurtulmuş olmak ne büyük mutluluk. Kolayca yanaştık ve bağlandık. Yeni tonoz halatı bulmak da ayrıca sevindirici oldu.
Bağlanmamıza ustaca yardım eden adam, doğru dürüst bir teşekkür etmemize fırsat vermeden ortadan kaybolmuştu ki şık giyimli belediye zabıtası Ramazan Bey (kendisine Ramo denmesini tercih ettiğini ima ederek) motoru ile yanıbaşımızda belirip, iş yoğunluğu nedeniyle karşılamaya gelmekte geciktiği için özür diledi. Su ve elektrik alacağımızı da öğrendikten sonra 50 liralık makbuzu kesti. Telefon numarasını verip bir şeye gerek duyarsak arayabileceğimizi söyleyip ayrıldı (544 3501717). İki gündür süren uluslararası yarı maraton etkinlikleri görevlileri epey yormuştu anlaşılan.
Ramazan Bey’den yakıt istasyonunun telefon numarasını (530 9408066) da almayı ihmal etmemiştik ki, Opet giysili bir adamın rıhtımda gezindiğini görüp seslendik. Tankeri de 200 metre ötedeydi. Ancak, aradaki çayhanenin düğün hazırlığı nedeniyle rıhtıma dizdiği sandalyeler yüzünden tankeri getiremeyeceğini söyledi. Bizim ısrarımızla çayhane yönetimine başvurunca, sandalyeler çekildi, biz de yakıt alabildik ve Pendik-Bozcaada arasının 75 litre olduğunu öğrenmiş olduk. Pompacı hortumun ucunu depodan ayırırken biraz dikkatsiz davrandığımı görünce “aman denize damlamasın” diye uyarma gereğini duydu. Dönüp denize baktım, gerçekten içilecek kıvamda idi. Ucu yukarı doğru çevirdim, ama bir kaç damla tekneye düştü, bu kez de “tekneye de damlamasın” demekten kendini alamadı. İş bitince, tankerin arkasındaki yazar kasada fişi kesti, kredi kartı ile ödememizi sağladı, düğün düzenini yeniden rahatsız etmemek için tankeri yakında bir yere park etti. Bozcaada’dan her geçişte, bu yakıt servisinin düzgünlüğüne hep hayran kalmışımdır.
Bozcaada’da uluslararası maratonun hareketliliği henüz canlılığını korurken, çok daha “milli” başka bir olayın, Fenerbahçe-Galatasaray şampiyonluk maçının başlama saatinin yaklaştığını farkettik. İnsanlar evlerin teraslarında, kafelerde, sokaklarda, her yerde gruplar halinde toplanmış, TV ekranlarına kilitlenmiş, tezahürat yaparak bekleşiyorlardı. Bu milleti böyle bir olay çevresinde birleştirmek ve yine aynı olayı kullanarak birbirine kırdırmak ne kadar kolaylaştı.
Maçsız bir lokantada sadece sebzelerden oluşan erken bir akşam yemeği yedikten ve mahalle aralarının sevimli sokaklarında dolaştıktan sonra tekneye yöneldik. Düğün sandalyelerinin arasından geçerken, sadece yaşlı davetlilerin bekleştiklerini farkettik; gençlerden kimse yoktu, gelinle damat dahil herkes maç hala maç izliyordu anlaşılan. Saat 21.00, biz yorgunuz ve yatmamız gerek, ama ya düğün sahiden başlarsa?
Maçın uzatmaları oynanırken, gelinle damadı ve davul zurna ekibini taşıyan bir balıkçı motoru ışıklandırılıp balonlarla ve maytaplarla donatılmış olarak, sandalyelerin dizildiği rıhtıma yaklaşmaya başladı. Arka planda TV ve radyolardan maçı anlatanların ve tezahürat yapanların sesleri bu müziğe eşlik ediyordu. Gelin sahile ayak atarken, karşılama amacıyla, kafedeki müzik düzeninde Özdemir Erdoğan’ın ağır başlı parçalarından biri çalınmaya başladı, davul-zurna ekibi hakimiyeti kaptırmamakta kararlı davranınca, kafedekiler bu kez yüksek tonda bir arabesk ile karşılık verdiler. O andan başlayarak ipin ucu kaçtı ve ben uyuyabilme umudumu yitirdim.
Derken şampiyon olan takımın taraftarları arabalara binip bayraklar sallayarak, bağlandığımız rıhtıma yöneldiler; neyse ki düğün nedeniyle bir noktadan öte geçemediler ve taşkınlık potansiyeli taşıyan maç sonu etkinliğinden kurtulduk; oysa beş dakika önce, “iyi ki rıhtımda düğün varmış” diyebileceğim aklımın ucundan geçmezdi.
Bu rıhtım aslında Bozcaada’nın “piyasa” mekanlarının başında geliyor; aileler, genç gruplar, akşam yemeğinden sonra rıhtımın ucuna kadar yürüyüp, yeni gelen tekneleri ve içindekileri göz ucuyla izleyerek oyalanıyorlar. Çocukluğumun en hoş anlarını İzmit’te böyle bir rıhtımda yaşamış biri olarak, rıhtımı olmayan kentlerin ne kadar şanssız olduklarını düşünmüşümdür hep. Gerçi onlar da, trenin geliş saatlerinde istasyon yolunda yürürler, trenden inen tanıdık tanımadık yolcuları karşılarlar. Ya tren de yoksa?
Derken bitişiğimizdeki motor-yat, şan olsun diye, denizin altını aydınlatan kıç ışıklarını yaktı ve bir anda bir akvaryum çıktı ortaya; kalamardan ahtapota binbir deniz canlısı ışığın çevresinde akrobasi yapmaya başladılar sanki. Evlerinde TV izlemekten usanmış rıhtım ahalisi de böyle canlı bir etkinliği kaçırmadı ve bizim teknenin dibine yığıldı. Birileri koştu bir kepçe getirdi, havada uçar gibi kanatlarını aça kapaya dolaşan kızıl kahve yaratığı denizden alıp, kalamar olduğuna karar verince “ancak yem olur” diyip geri attı.
Gece yarısına doğru, takı merasimi de tamamlanıp, kimin kime ne taktığı ses düzeni ile tüm Bozcaada’ya duyurulduktan sonra sepet havası eşliğinde düğün sona erdi ve biz de uyuyabildik.
AYVALIK MI, KÜÇÜKKUYU MU?
Bozcaada’dan Mayıs’ın 13’ünde yola çıktığımızda, niyetimiz akşama Ayvalık, Çıplakada’da demirlemek idi. Ama program yapıp Tanrı’yı güldürmemek için “hele Asos’a kadar kıyıdan gidelim de son anda karar veririrz, hem de hep karadan gördüğümüz bu kıyıları bir de denizden görürüz” dedik.
Gerçekten de yılın en güzel zamanıymış, “Dağlarına bahar gelmiş memleketimin, haberin var mı.....”.
Zeytin yeşili örtünün üzerinde sarı katır tırnağı desenlerin yarattığı tablo olağanüstü idi. Ayrıca gerek yörenin ,gerek ülkenin duyarlı insanlarının kararlı tutumuyla hala bir ölçüde koruma altında tutulan bölgede, yerleşmeler dışında, yıllardır çok az yapılaşma gerçekleşebilmiş. Sadece yıllar önce imar iznini almış yazlık kooperatiflerinin açtığı yaralar göze çarpıyor; en kötüsü de Babakale’ye yaklaşırken sırtları kaplayan leblebi yığınları.
Son yapılan en tatsız nesne ise, o güzelim Sivrice Feneri biblosunun dibine dikilen çelik kafes. Radar mıdır, verici midir bilmem; hiç değilse bir kaç yüzmetre öteye dikilemez miydi? Bilirsiniz, o fener ve fenerci evinin restore edilmesinin ardından baronun eski yöneticilerinden Yücel Sayman, fenerci evini yeniden düzenleyip, bir Deniz Fenerleri Yayınları Kütüphanesi oluşturmuştu. Hala duruyor mu bilmem; bilmem çünkü kırk yılda bir biri iyi bir şey yaparsa, ardından bunu örtmek için on tane kötü şey yapılıyor; kedilerin yaptıklarını örtmesi gibi bir refleks.
Kadırga Koyu’na kadar çok sakin bir seyir yaptık, fazlasıyla sakindi, çok zayıf esen rüzgar, yine pupadan gelmeye de özen gösteriyordu. Koyun önlerinde ani bir yön değişikliği ile 25 knota ulaşınca, Küçükkuyu’ya yönelmenin daha akıllıca olduğunu düşündük, çünkü dalga da artmıştı ve Ayvalık’a yönelirsek bizi fazlaca sallayacak bir yönden geliyordu. Hemen Pendik’ten eski panton komşumuz Murat Cem’e telefon açtım; iki yıldır Küçükkuyu’da teknesinde eşi ile birlikte yaşıyor diye biliyordum. O da, Ayvalık yerine Küçükkuyu’yu yeğlememizi önerdi. Balıkçı barınağındaki yer durumunu inceleyip bizi hemen aradı, “bekliyoruz” dedi. Limana girdiğimizde eşi ile birlikte gerçekten bekler durumda bulduk bu güler yüzlü ve yardımsever delikanlıyı. Hemen halatlarımızı alıp bağladılar, bir gereksinimimiz olursa aramaktan çekinmememizi söylediler. Yerimiz de çok iyi idi doğrusu, tam belediye binasının önündeki iskeleye aborda olmuştuk, aynı zamanda bir tür kıçtankara.
Aslında, Kadırga Koyu “kaçağı” sadece 20 dakika sürmüş ve ortalık yine sütliman olmuştu, sadece ölü dalgalar kalmıştı, ama biz de kararımızı vermiştik; iyi de oldu. Pazar günü olduğu halde çarşıda gerekli her şeyi bulup, eksiklerimizi tamamladık. Biten gaz tüpü için bile sipariş verdik, 20 dakika sonra tekneye getirdiler.
Mütevazi akşam yemeğimize, yol arkadaşımız Mustafa Erk’in kendi elma bahçelerinden topladıkları meyvalardan yaptıkları elma şarabı eşlik etti. Kırklareli’nin Demirköyü’nde orman içindeki bir bahçede, hiç bir yapay katkı kullanmaksızın yetiştirdikleri elmaları, pazarlama olanağı bulamadıkları için toptan 30-40 kuruşa vermek zorunda kalan Mustafa’ların yaptıkları elma pestilleri ve elma püresi de yolda çok işimize yaradı. Bunları pazarlama olanağı bulsalar, yapay gıdalarla beslenmekten yılan insanları ne denli mutlu edecekler.
Rıhtımın hareketi, gün batarken bir anda durdu, ya da denizcilerin deyişi ile “kaldı”; bir saat sonra aniden fırtına gibi hareketlendi, insanlar Pazar dinlenmesinin ikinci yarısını yaşamaya başladılar. Rıhtımdaki tüm kahvehaneler, kafeler, meydancıklar insana doydu; iyice geç vakit de genç Galatasaraylı’ların davul zurnalı gösterisi başladı, rıhtım boyunca beş-altı kez gidip geldiler. Daha sonra arka sokaklardan sesleri geldi ve yavaş yavaş gürültü kesildi; meydan boşaldı; biz de uyuduk.
Bozcaada’dan Mayıs’ın 13’ünde yola çıktığımızda, niyetimiz akşama Ayvalık, Çıplakada’da demirlemek idi. Ama program yapıp Tanrı’yı güldürmemek için “hele Asos’a kadar kıyıdan gidelim de son anda karar veririrz, hem de hep karadan gördüğümüz bu kıyıları bir de denizden görürüz” dedik.
Gerçekten de yılın en güzel zamanıymış, “Dağlarına bahar gelmiş memleketimin, haberin var mı.....”.
Zeytin yeşili örtünün üzerinde sarı katır tırnağı desenlerin yarattığı tablo olağanüstü idi. Ayrıca gerek yörenin ,gerek ülkenin duyarlı insanlarının kararlı tutumuyla hala bir ölçüde koruma altında tutulan bölgede, yerleşmeler dışında, yıllardır çok az yapılaşma gerçekleşebilmiş. Sadece yıllar önce imar iznini almış yazlık kooperatiflerinin açtığı yaralar göze çarpıyor; en kötüsü de Babakale’ye yaklaşırken sırtları kaplayan leblebi yığınları.
Son yapılan en tatsız nesne ise, o güzelim Sivrice Feneri biblosunun dibine dikilen çelik kafes. Radar mıdır, verici midir bilmem; hiç değilse bir kaç yüzmetre öteye dikilemez miydi? Bilirsiniz, o fener ve fenerci evinin restore edilmesinin ardından baronun eski yöneticilerinden Yücel Sayman, fenerci evini yeniden düzenleyip, bir Deniz Fenerleri Yayınları Kütüphanesi oluşturmuştu. Hala duruyor mu bilmem; bilmem çünkü kırk yılda bir biri iyi bir şey yaparsa, ardından bunu örtmek için on tane kötü şey yapılıyor; kedilerin yaptıklarını örtmesi gibi bir refleks.
 |
| Sivriada feneri nasıl gölgelenir derseniz...... |
Aslında, Kadırga Koyu “kaçağı” sadece 20 dakika sürmüş ve ortalık yine sütliman olmuştu, sadece ölü dalgalar kalmıştı, ama biz de kararımızı vermiştik; iyi de oldu. Pazar günü olduğu halde çarşıda gerekli her şeyi bulup, eksiklerimizi tamamladık. Biten gaz tüpü için bile sipariş verdik, 20 dakika sonra tekneye getirdiler.
Mütevazi akşam yemeğimize, yol arkadaşımız Mustafa Erk’in kendi elma bahçelerinden topladıkları meyvalardan yaptıkları elma şarabı eşlik etti. Kırklareli’nin Demirköyü’nde orman içindeki bir bahçede, hiç bir yapay katkı kullanmaksızın yetiştirdikleri elmaları, pazarlama olanağı bulamadıkları için toptan 30-40 kuruşa vermek zorunda kalan Mustafa’ların yaptıkları elma pestilleri ve elma püresi de yolda çok işimize yaradı. Bunları pazarlama olanağı bulsalar, yapay gıdalarla beslenmekten yılan insanları ne denli mutlu edecekler.
 |
| Küçükkuyu hatırası: Çelen ve Mustafa; tayfalarım. |
Küçükkuyu’dan 14 Mayıs sabah ezanından hemen sonra yola çıktığımızda, ilk programa göre varmayı hedeflediğimiz Çeşme, bize çok uzak göründü; kendimce yolun 16 saat süreceğini hesapladım ve menzile vardığımda havanın kararmış olacağını farkettim. Arada “Bademli’ye şöyle bir uğramak bile bize zaman kaybettirir mi?” düşüncesi egoistçe aklıma geldi, ama hemen kafamdan sildim; ben daha önce görmüştüm ama Çelen ve Mustafa’nın da bu güzel koyu görmesini istiyordum.
Rüzgar yine pek fazla değildi ve hızı devamlı değişiyordu, yolun büyük bölümü yelken açıp kapama antremanı ile geçti; Çelen’in dümenden sorumlu olduğu bu operasyonlarda, Mustafa, işleri hangi sırayla ve nasıl yapacağını hızla öğreniyor; ben de Mustafa’ya yardımcı oluyorum, yarım yamalak bilgimle. Ama en azından, her gün yola çıkmadan önce, kağıt harita üzerinde rotamız hakkında kısa bilgilendirme toplantısı yapmamız ve olası durumları gözden geçirmemiz bile karşılıklı eğitici oluyor. Bunun için bir gece önceden haritaya olası rotamızı işlemiş oluyoruz; artık bu işi Mustafa yapabiliyor.
Yol boyunca, parakete hızı ile GPS hızı arasında süren yarım ila bir mil farkın gerçekten bir ters akıntıya mı yoksa bizim elektronik sistemlerdeki bir hataya mı karşılık olduğunu hiç anlayamadık; oysa bir kez olsun aynı noktada ters doğrultuda gitsek bunu öğrenecektik. Elbet günün birinde bunu da irdeleyeceğiz.
Bademli’ye yaklaşırken Murat Cem, telefonla hatırımızı sordu ve Küçükkuyu’da lodosun kuvvetlendiğini, eğer hava uymaz ve Çeşme’ye gündüz gözü ile ulaşamaz isek Çandarlı Körfezi’nde sığınabileceğimiz Eğri Liman’ı önerip koordinatlarını verdi.
Bademli koyunda, dört yıl öncesine göre çok fazla yapı yapılmış; bu gidişle ada ile ana kara arasına köprü bile yaparlar; ama deniz tüm güzelliği ile henüz orada.
 |
Bademli Koyu da yapılarla dolar ise yuh bize
|
Bademli’den sonra dalga azalıp hızımız artınca, başka bir seçeneği düşünmeye başladık. Çeşme’den sonra bir günlük yolumuz kalıyordu, ancak bir gün sonra, yani Salı günü, kuvvetli lodos bekleniyordu. Acaba, Çeşme’ye yönelmeyip gece seyriyle doğrudan Teos’a mı gitseydik? İnternete bağlanıp hava raporlarını son kez denetledim: lodos gece yarısından hemen sonra başlayabilirdi, bizim ise Çeşme’den sonra 7 saatlik yolumuz vardı ve varışımız saat 03.00’ü bulacaktı. Bu durumda, son iki saatin kuvvetli havada ve üstelik karanlıkta katedilmesi hiç çekici gelmedi ve Çeşme’de bir gün tatil yapmaya karar verdik.
ÇEŞME VE KALESİ
Çeşme Marina’ya 15 mil kala telsiz ile çağrı yaptım, yanıt alamadım, büyük olasılıkla menzil dışı idiler. Bu kez telefon ile arayıp yer olup olmadığını sordum, teknenin bilgilerini istediler, verdim; “tamam” dediler. Gün batarken marinaya ulaştığımızda, girişi görmekte güçlük çektim; hava tam kararmadığı için olacak, altı çift göz giriş fenerlerini bir türlü algılayamadık; arkadaki ticari limanın insanın gözünü oyan, araba farı gibi ışıkları, önümüzü görmemizi bile engelliyordu. Telsiz ile çağrı yaptım, botla gelip karşıladılar, iki saat önce verdiğim tüm bilgileri yeniden istediler; ön büro o saatte kapalı oluyormuş ve giderlerken de marinadaki deniz görevlilerine hiç bir bilgi aktarmamışlar.
Biz “liman girişi orası mı burası mı” diye şaşkın şaşkın bakınırken, bir motor yat, kararlı bir biçimde yanımızdan geçip marinaya girdi ve palamar yardımı alma önceliğini kaptı; biraz bekledikten sonra biz de onun yanına kıçtankara bağlandık.
Tonoz halatı, marinanın şıklığı ile ve denizin temizliği ile hiç bağdaşmayacak derecede pisti; ertesi gün güverteyi temizlemekte epeyce zorlandık, bu halatın ucundaki paslı radansanın güverteye bıraktığı lekeyi çıkarma olanağını ise bulamadık.
Elektrik bağlantısı yapmak istediğimizde elimizdeki üç farklı fişin de, servis kutusu prizi ile uyuşmadığı ortaya çıktı; yanımızdaki motor yat da aynı sorunu yaşadı; çevredeki teknelerden söküp getirdikleri adaptörle sorunu hemen çözdüler ve 50’şer lira depozito aldılar. Ayrıca bir depozito da WC’ye ve marinaya giriş için verdikleri elektronik kart için aldılar. Ancak tek kart verdiklerinden dolayı, Mustafa çarşıya gidip döndüğünde, yağmur altında gidip marina giriş kapısını açmamız gerekti.
Vakit geç olmuş, el etek çekilmişti, sadece marina değil, kasaba da oldukça sakindi. Sadece, yanyana bağlandığımız motor yattaki doğum günü kutlamasının sesleri geliyordu. Ama öyle rahatsız edici düzeyde değildi ve arka planda da hafif bir klasik müzik çalıyordu; bir motor-yat için beklenmedik bir durum. Gerçi bu teknenin ünlü bir film yönetmenimize ait olduğunu ve ekibiyle birlikte hem gezip hem çalıştıklarını kısa sürede farkettik. Tekneleri rıhtıma yanaşır yanaşmaz, pantonda küçük tekerlekli, potatif iki adet bisiklet servis kutusuna yaslandı, iki gün boyunca da orada durdu.
Vakit geç olmuş, el etek çekilmişti, sadece marina değil, kasaba da oldukça sakindi. Sadece, yanyana bağlandığımız motor yattaki doğum günü kutlamasının sesleri geliyordu. Ama öyle rahatsız edici düzeyde değildi ve arka planda da hafif bir klasik müzik çalıyordu; bir motor-yat için beklenmedik bir durum. Gerçi bu teknenin ünlü bir film yönetmenimize ait olduğunu ve ekibiyle birlikte hem gezip hem çalıştıklarını kısa sürede farkettik. Tekneleri rıhtıma yanaşır yanaşmaz, pantonda küçük tekerlekli, potatif iki adet bisiklet servis kutusuna yaslandı, iki gün boyunca da orada durdu.
Çok geç olmuştu, teknede hafif bir şeyler yiyip uyku öncesi bir yürüyüşe çıktık. Marina tesisleri ve kentin yayalaştırılmış merkezi, yerleşmenin geleneksel karakterini koruyan yapılardan oluşuyor. İnişli yokuşlu sokaklarla örülmüş konut bölgeleri de, şimdilik az katlı ve bir bölümü özgün evleri barındırıyor. Gece yürüyüşü bir saat kadar sürdü ve burada da bir ara Galatasaraylı kutlama sesleri yankılandı. Dönüşte hemen yatıp dünyayı unuttuk.
Yola çıkalı ilk kez 7 saatlik bir uykudan sonra, dinlenmiş olarak kalkıp kahvaltı hazırladık; Mustafa’nın getirdiği sıcak poğaçalar, kahvaltımızı renklendirdi. Normalde böylesine uzun bir seyirde, sebze-meyve ağırlıklı beslenmeye çalışıyoruz. Ama seyir esnasında, Çelen’in önceden hazırladığı börekler bana çok pratik geliyor. Bunu dengelemek üzere, yol için hazırlayıp kavanoza doldurduğu pancar salatası, lifli olması nedeniyle sindirime önemli katkı yapıyor; akşam yemeklerinin destekçisi. İlk günlerde yediğimiz yayla çorbasını da unutmayalım; Marmara’nın bulutlu serin havasında akşam üzeri çok makbule geçti.
Çeşme’deki tatil günümüzde (15 Mayıs, Salı) gezdiğimiz kale, mimar olarak bizi fazlasıyla heyecanlandırdı. Bir yamaca kurulmuş olması nedeniyle son derece hareketli bir görünüme sahip olan kale, irili ufaklı iç avluları, camisi, mekanlar arasındaki kemerli ilginç geçitleri, rampaları, terasları ve kapalı mekanlarıyla, özellikle mimarlık öğrencileri (hatta mimarlık diploması sahipleri) için etkileyici ve öğretici bir yapıt. Tabii ki bu kale orada güzel bir yapı bulunsun diye inşa edilmemiş; zaten en önemli niteliği de bu; sahip olduğu mimari zenginlik aslında onun işlevselliğinden kaynaklandığı için dikkatle incelenmesi gereken bir mücevher.
Peki, kıymetini biliyor muyuz?
Avrupada benzeri şatolar ve kaleler tek başlarına, bulundukları kentin simgesi olup onbinlerce turist çeker; biz bunu ne zaman başaracağız acaba? Kalenin iyi kötü restore edilip korunmuş oluşu bile bizler için büyük mutluluk. Ancak girişine kondurulmuş beyaz fiber gişe, her şeyi berbat ediyor. Kaleyi gezerken uğradığımız arkeolojik objelerin sergilendiği salonda olası bir sergi hazırlığı için bağıra çağıra fikir yürüten yedi kişilik bir görevli-görevsiz korosu, kapıdan bakanları kaçırmaya yetecek düzeyde gürültü yapabildi; üstelik de bizim orada bulunduğumuz yarım saat içinde, yaptıkları iş, üç tane ayaklı hazır panoyu yerleştirip, dört tane vidayı şarjlı tornavida ile bir yerlere tıkmaktan ibaretti ki, her an her vida başına üç kişi düşüyordu.
Kaledeki önemli bir sergi salonu da, Osmanlı donanmasının Çeşme’de Ruslar tarafından yakılışı ile ilgili kimi belgelerin yer aldığı bölüm. Burasının önemi bence şu: biz genelde başarılarımızla öğünüp başarısızlıklarımızda deve kuşu taklidi yapmayı yeğleriz. Burada ise tarihteki önemli bir yenilgi ele alınıyor; ders çıkarabilenlere. Baltık denizinden kalkan Rus donanması, dünyayı dolaşıp geliyor ve Çeşme’de baskın yapabiliyor ise, o günün koşullarında bile, dış politikada ve haber almada ciddi eksikliklerin varlığını tartışmak gerekmez mi? Bu gün benzer sorunlarımız yok mu?
Bu gün gördüğümüz ikinci en önemli yapıt, restorasyonu Belediye tarafından tamamlanmak üzere olan bir kilise. Dört yıl önce uğradığımda bir harabe olan bu yapı, yenilenmiş olarak birkaç gün sonra kullanıma açılacakmış; aslında sadece “açılacakmış“ desek daha doğru, çünkü ne için kullanılacağı biliniyormuş gibi bir hava yok ortalıkta; tabii biz yetkili biri ile görüşmüş değiliz. Kurtarılmış olması bile bir başarı aslında, her ne kadar restorasyon kurallarına tam uyulmuş gibi görünmese de. Buraya gelip, İmren Lokantasında bir öğlen yemeği yememek olmazdı; onu da yaptık, üstüne sakızlı muhallebimizi de yedik. Artık içimiz rahat, bir ikindi kestirmesine hazırız.
16 Mayıs sabahı, marina içinde rüzgar iyice hafiflemişti; hava raporları, dışarıda da en çok 15 Knota çıkacağanı söylüyordu; ama bir gün öncenin lodosunun dalgalarının 1-1,5 metre olacağını kestiriyordum. Yine de yola çıkacaktık, çünkü sonraki günler daha kuvvetli havalar bekleniyordu.
Yola çıkalı ilk kez 7 saatlik bir uykudan sonra, dinlenmiş olarak kalkıp kahvaltı hazırladık; Mustafa’nın getirdiği sıcak poğaçalar, kahvaltımızı renklendirdi. Normalde böylesine uzun bir seyirde, sebze-meyve ağırlıklı beslenmeye çalışıyoruz. Ama seyir esnasında, Çelen’in önceden hazırladığı börekler bana çok pratik geliyor. Bunu dengelemek üzere, yol için hazırlayıp kavanoza doldurduğu pancar salatası, lifli olması nedeniyle sindirime önemli katkı yapıyor; akşam yemeklerinin destekçisi. İlk günlerde yediğimiz yayla çorbasını da unutmayalım; Marmara’nın bulutlu serin havasında akşam üzeri çok makbule geçti.
 |
| Çeşme Marina'da çiçeklerle yaratılmış atmosfer olağanüstü. |
Peki, kıymetini biliyor muyuz?
Avrupada benzeri şatolar ve kaleler tek başlarına, bulundukları kentin simgesi olup onbinlerce turist çeker; biz bunu ne zaman başaracağız acaba? Kalenin iyi kötü restore edilip korunmuş oluşu bile bizler için büyük mutluluk. Ancak girişine kondurulmuş beyaz fiber gişe, her şeyi berbat ediyor. Kaleyi gezerken uğradığımız arkeolojik objelerin sergilendiği salonda olası bir sergi hazırlığı için bağıra çağıra fikir yürüten yedi kişilik bir görevli-görevsiz korosu, kapıdan bakanları kaçırmaya yetecek düzeyde gürültü yapabildi; üstelik de bizim orada bulunduğumuz yarım saat içinde, yaptıkları iş, üç tane ayaklı hazır panoyu yerleştirip, dört tane vidayı şarjlı tornavida ile bir yerlere tıkmaktan ibaretti ki, her an her vida başına üç kişi düşüyordu.
 |
Kaleden marinaya bakış; ön planda kalenin iç avlusu
|
Bu gün gördüğümüz ikinci en önemli yapıt, restorasyonu Belediye tarafından tamamlanmak üzere olan bir kilise. Dört yıl önce uğradığımda bir harabe olan bu yapı, yenilenmiş olarak birkaç gün sonra kullanıma açılacakmış; aslında sadece “açılacakmış“ desek daha doğru, çünkü ne için kullanılacağı biliniyormuş gibi bir hava yok ortalıkta; tabii biz yetkili biri ile görüşmüş değiliz. Kurtarılmış olması bile bir başarı aslında, her ne kadar restorasyon kurallarına tam uyulmuş gibi görünmese de. Buraya gelip, İmren Lokantasında bir öğlen yemeği yememek olmazdı; onu da yaptık, üstüne sakızlı muhallebimizi de yedik. Artık içimiz rahat, bir ikindi kestirmesine hazırız.
 |
| Restorasyonu tamamlanmak üzere olan kilise |
Sabah, erken saatlerde, marinanın tuvaletini son kez ziyaret ettim. İki sene önce soğuk bir sonbahar sabahında, bu tuvalete astığım montu uyku sersemliğiyle unutup yola çıkmıştım; aklıma gelip telefon ettiğimde, monttan kimsenin haberi olmadığı bilgisini almıştım. Buradaki WC’nin düzeni bir çok marinadakinden oldukça değişik: klozet, lavabo ve duş üçlüsünü içeren kabinlerden oluşuyor, ayrıca lavaboların olduğu bir salon da var. Sabah çok erken olduğu için, musluğu uzun süre akıttığım halde sıcak su gelmedi. Bu bana yıllar önce yaşadığım bir olayı anımsattı:
Çalıştığım firmaya Köyceğiz’in Ekincik Koyu yap-işlet-devret düzeni içinde, marina inşaat yapmak üzere tahsis edilmişti. Biz de bir mimar arkadaş ve deniz yapıları uzmanı Prof. Ali Rıza Günbak ile deniz dibi topoğrafyasını ana hatları ile çıkarmak 80’li yıllarda, Köyceğiz’e gittik. Köyceğiz’in o zamanki bakımsız otellerinden birinde kalıyoruz. Her sabah mimar arkadaşımız, “sizin odada sıcak su akıyor mu?” diye soruyor ve kendi banyosunun arızalı olduğunu söylüyor. Bizim odalarda ise sıcak su sürekli akıyor. Son gün, bir de biz bakalım dedik ve onun banyosundaki kırmızı noktalı musluğu açtık, soğuk, mavi noktalıyı açtık, gürül gürül kaynar su aktı. Bu arkadaşımız mezun olur olmaz Almanya’ya gitmiş ve 20 yıl sonra kesin dönüş yapmıştı.
WC çıkışında, ünlü sinema yönetmenimizle karşılaştım, bisikletle tuvalete gidiyordu, yanımdan geçerken çevredeki tek canlı ben olduğum halde yüzüme bakmadı, ama günaydınıma homurtulu bir günaydınla yanıt verdi; sanırım uyurken bisiklet kullanabiliyordu. Tekne ile WC arası 170 metre idi.
Gün ağırırken yola çıktığımızda, kahvaltımızı yolda yapıyoruz; önceden hazırlayıp termosa doldurduğumuz sıcak su ile çay ya da kahve hazırlayarak. Ama bu gün acelemiz yok, havanın biraz daha durulmasını beklerken rahat bir kahvaltı yaptık. Sabahları fırından alınan çörek ve simitlerin susamsız olmasına dikkat etmek gerektiğini öğrendik, çünkü İstanbul simidinden farklı olarak susamları her yere dökülüyor, dökülmekle kalmayıp buldukları en minik oyuk ve çatlaklara yerleşiyor. Bir gün önce, aldığımız sakızlı kurabiyeleri bir çay bahçesinde yerken de, çıkan rüzgar pudra şekerlerini uçurunca, kapsamı genişletip, hem dökülen hem uçuşan gıdalardan uzak durmanın, tekne temizliği açısından hayırlı olacağı kanısına vardım.
Ayrılmadan önce ön büroya uğrayıp gece başına 41€’yu ödedim; elektrik-su için de ayrıca 6-7€ aldılar. Yarı yarıya boşalan depolardan birini doldurup, tekneyi yıkamıştık.
MANDALİNA ÇİÇEĞİ KOKULU TEOS
Çeşme’den Sığacık koyuna olağan koşullarda 7 saatte gideceğimiz kestiriminde bulunmuştum. Ama sancak bordadan aldığımız 1,5 metrelik dalgaların etkisini azaltmak için yapmak zorunda kaldığımız zigzaglar yolumuzu uzattı. Rüzgardan da sürekli yararlanamadık; dolayısıyla yol sekiz saat sürdü. Çeşme yakınındaki kooperatif yapılaşmaları bitince, dik yamaçların denizle buluştuğu kıyıyı izleyerek, insan eli değmemiş doğanın tadını çıkardık. Bu arada epeyce bir sallandık; ama aynı sallantıya Marmara'da 4 saat ancak dayanabiliyordum; Ege'de insan dümen suyuna dönüp baktığında, deniz ve gökyüzü karışımı maviliğe dalıp gidiyor. Bir gün önceki kuvvetli lodosun biraz dağınık bıraktığı denizi, yelken-motor geçmemiz gerekti. Yol boyunca 8-10 yelkenli ve Alaçatı açıklarında demirlemiş hurda görünümlü bir gemi gördük. Çeşme'den ayrılırken de Sakız Adası'ndan gelen Ertürk yolcu gemiciği limana girdi. Gün boyunca, deniz üzerindeki bütün hareket bundan ibaretti.
Sığacık Körfezine dönmeden önce, Teke Burnu’na yaklaşırken, Sahil Güvenlik ile yabancı bir yelkenli arasındaki telsiz haberleşmesine şahit olduk. İngilizce süren haberleşmede, iki tarafın birbirini anlamadığı açıkça farkediliyordu. Sahil Güvenlik, burnun çevresindeki askeri tatbikat sahasının dışına çıkması için yabancı tekneyi uyarıyordu. Yabancı tekne ise, Teos’a gitmek zorunda olduğunu söyleyip yoluna devam etmek istiyordu. Marina’ya ulaştıktan sonra öğrendiğimize göre, yabancı tekne önce geri dönüp Alaçatı’ya yönelmiş, bir süre sonra uygun bir rotadan Teos’a geelmiş.
 |
Teos Marina mendireği
|
Birkaç saat öncesinden gelişimizi telefon ile haber vermiştim; bana A pantonunun lodosa bakan yanında 20 nolu bağlanma yeri ayrılmış olacaktı; hakim rüzgar öteki taraftan esip tekneleri rahatsız ediyor imiş. Liman girişinde yaptığım telsiz anonsuma da hemen yanıt geldi ve bizi karşıladılar. Ama Mergus’u pantonun poyraz tarafına götürmeye yöneldiler. Deniz ekibi ile ön büro arasındaki bilgi akışı hep sorunlu mu olur acaba?
Görevlilerin yardımıyla A-20'ye bağlandık; teknenin kıçı ile pantondaki koca yangın söndürme dolabı arasında sadece 80 cm var, pasarella kullanmamız olanaksız; ayrıca pantona atladığımızda da bu dolabı göğüslüyoruz; bu sorunu çözecek zamanımız olmadığı için öylece bağlandık. Nil teknesinin kaptanı Sedat Korsan (umarım yol yorgunluğu ile yanlış bir isim söylemiyorum) ile adaşım Güven Bey (Gezgin Korsan değil) bizi karşıladı; kendileri ile tanıştık.
Burada da tonoz halatının ucundaki paslı radansa ile karşılaştık; baş taraftaki koltuk halatını bu demir halkadan geçirip tekneyi bağladılar; böylece rüzgarda sağa sola salınan teknenin halatı aşındırmasını garanti altına almış oldular. Nil teknesinin uygulaması bana iyi bir çözüm gibi göründü: radansaya bir paslanmaz kilit tak, kendi halatına da bir paslanmaz karabina; seyirden geldiğinde karabinayı kilide geçir.
 |
| Teos'a henüz varmıştık ki objektife yakalandık |
Tekneyi toparlayıp, hemen İstanbul'a dönmemiz gerekiyordu. Bu telaşın içinde Sığacık'ı göremedik, ama koklayabildik; mandalina çiçeği kokuyordu. Hava alanına gitmek üzere bindiğimiz taksi marinadan ayrılır ayrılmaz iki yanında mandalina bahçeleri olan bir yola girdi. Bilirsiniz bir çok arabada yapay kokular vardır, "koku giderici" olarak sıkılan ve arabaya yerleşmiş sevimsiz kokudan daha da itici olan. Bindiğimiz taksi, hem yeni alınmışçasına pırıl pırıl ve temizdi, hem de hiç bir şey kokmuyordu. Ama iki dakika sonra arabanın içine dolan mandalina çiçekli havanın dayanılmaz kokusu, bambaşka bir dünyada olduğumuz duygusunu verdi.
Birkaç saat sonra Sabiha Gökçen'den Pendik'e inen yolda, yine bir tertemiz taksinin içindeydik. Sürücü camlarını sıkı sıkıya kapadı; bir anda taksinin içi öyle havasız oldu ki hemen camımı açtım ve içeri yine dayanılmaz bir koku doldu, yakınlardaki deri sanayii atıklarının kokusu.
Son değerlendirmede, Mergus'u Marmara'dan kurtardığımız için mutluyuz; darısı öteki teknelerin başına.
Sekiz gece süren 370 deniz mili uzunluğundaki yolda, Bozcaada ve Mürefte'de ödediğimiz ellişer liralar ve Çeşme’de ödediğimiz 190 TL ile toplam "konaklama" giderimiz 300 TL'ye yaklaştı. Buna bir depo yakıt için ödediğimiz 500 küsuru da eklersek, çok da masraflı bir dokuz gün geçirmiş sayılmayız.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder